Đặt ngay
Tìm kiếm khách sạn
Khách sạn
Vé MB & Khách sạn
Tour & Trải nghiệm
Ngày nhận - Trả phòng
Số phòng - Số người
Ngày nhận - Trả phòng
Số phòng - Số người
App MyVinpearl
5,0 2.223 đánh giá
vinpearl vinpearl

Lịch sử tìm kiếm

Từ khóa phổ biến

Ưu đãi mới

Cẩm nang du lịch

Đặt ngay

Nhà rường Huế - Nét đẹp tồn đọng từ văn hóa phong kiến Việt Nam

01/01/2024 40.958

Cuộc sống ngày càng hiện đại với những ngôi nhà chọc trời khiến người ta gần lãng quên đi những giá trị xưa cũ. Tuy nhiên nhà rường Huế vẫn có một vị trí nhất định trong đời sống văn hóa của người Việt.

Nhà rường Huế

Lăng tẩm, chùa Thiên Mụ, Đại Nội,… là những điểm tham quan không thể bỏ qua trong chuyến du lịch Huế. Bên cạnh đó, nhà rường Huế cũng là một trong những kiến trúc đặc trưng mà du khách nên ghé qua một lần để hiểu hơn về đời sống, văn hóa của cha ông ta thuở xưa. 

1. Đôi nét về nhà rường Huế

1.1. Nhà rường Huế là gì?

Nhà rường Huế là gì? Tại sao lại gọi là “rường”. Rường là cách gọi tắt của rường cột. Nhà rường Huế được xây dựng bằng hệ thống cột kèo gỗ với thiết kế cấu trúc theo mô hình chữ đinh, chữ công, chữ khẩu, nội công ngoại quốc. Nhà được cấu tạo từ hệ thống chốt và mộng gỗ giúp dễ dàng lắp ghép hoặc tháo dỡ. 

Nhà rường gỗ Huế có mái thấp cùng độ dốc lớn giúp thoát nước mưa tốt. Tổng thể ngôi nhà hầu như được xây dựng từ những loại gỗ tốt, chắc chắn như: mít rừng, kền kền, gõ. Khi khám phá nhà rường cổ Huế, du khách nếu để ý sẽ thấy các chi tiết nhỏ như đòn, kèo, cột đều được chạm khắc công phu, tỉ mỉ tựa như một bức họa nổi có tính thẩm mỹ cao. 

Nhà rường Huế

1.2. Nhà rường Huế có từ bao giờ?

Theo lịch sử ghi chép, dưới thời vua Minh Mạng thứ 3 năm 1822, ông ban hành đạo luật rằng những ngôi nhà xây bên ngoài Đại Nội là kiểu nhà rường Huế 1 gian 2 chái và không được vượt quá 3 gian 2 chái. Do đó, những ngôi nhà rường Huế lúc bấy giờ có diện tích rất nhỏ. 

Sau này, khi đạo luật được xóa bỏ và thay bằng quy định không được xây nhà cao hơn cung điện, nhà rường huế 3 gian 2 chái dần dần được xây dựng quy mô hơn với độ dốc mái lớn và độ cao thấp. 

>>> Xem ngay lăng Khải Định Huế, điểm đến check in tuyệt đẹp với kiến trúc được thiết kế công phu, tinh xảo mang tính nghệ thuật cao.

1.3. Ưu điểm của mẫu thiết kế nhà rường Huế

Mái nhà rường được lợp bằng ngói liệt với hai lớp dày chồng lên nhau. Vì vậy, vào mùa hè, ngôi nhà có không khí mát mẻ, mùa đông lại ấm áp. Mái nhà được thiết kế với độ dốc lớn giúp nước mưa thoát nhanh nhằm thích ứng với đặc điểm thời tiết thường xuyên mưa bão vào những tháng cuối năm ở Huế. 

Nhà rường Huế

Nhà rường ở Huế không những được đánh giá cao về mặt công năng mà còn về tính thẩm mỹ, từ hệ thống cửa lớn bao che ba mặt tiền của ngôi nhà đến các cột kèo, xà, vách ngăn đều được chạm khắc như một bức họa với đủ loại đề tài, hoa văn tùy theo phong thủy, khiếu thẩm mỹ của chủ nhà. Đặc biệt, mỗi nhà rường Huế đều có một khuôn viên vườn với nhiều loại cây khác nhau.

2. Đặc điểm cơ bản của mẫu thiết nhà rường Huế

2.1. Kiến trúc nhà rường Huế

Thông thường, một ngôi nhà rường Huế được thiết kế 3 gian 2 chái có trung bình 56 cột được kê trên đá tảng để tránh ẩm mốc. Với kiến trúc chữ đinh, chữ khẩu, các gian sẽ được tính bằng số cột và các vách ngăn 2 chái. 

Gian giữa là khu vực quan trọng nên hệ thống cửa lớn bao che ba mặt tiền thường được chạm chắc những câu đối, bát bảo, tứ quý với ý nghĩa cầu mong may mắn, bình an cho gia đình. Ngoài ra, trên mỗi kèo, đòn, xà đều có những họa tiết chạm khắc tỉ mỉ và đẹp mắt. 

Nhà rường Huế

Phần mái của nhà rường Huế không cao có tác dụng vừa để tránh mưa bão, vừa không phạm quá chiều cao của Hiểu Lâm Các - cấu trúc cao nhất trong Đại Nội. Vì mái có độ dốc lớn nên kích thước nhà rường Huế bị thu hẹp. Nếu nhà đông người, gia chủ phải xây thêm nhà ngang, nhà phụ. 

Khi thi công nhà rường Huế, người ta sẽ dựng bốn mái, lợp bằng ngói liệt, ngói âm dương hoặc lợp tranh. Dù là mái tranh hay mái ngói thì cũng được lợp rất dày để cố định bộ khung xuống nền nhà cũng như đảm bảo yếu tố cách nhiệt. 

Mỗi bản vẽ nhà rường Huế ngoài phần nhà ở chắc chắn không thể thiếu khu vực vườn xung quanh nhà. Vườn nhà rường Huế được thiết kế rất phức tạp, công phu để vừa đáp ứng yếu tố thẩm mỹ, vừa không phạm những điều tối kỵ. Cây cối trong nhà rường thường bố trí vườn theo hướng: Đông trồng đào, Tây trồng liễu, trước cau, sau chuối.

Nhà rường Huế

2.2. Kết cấu nhà rường Huế

Kết cấu nhà rường Huế quan trọng nhất là bộ giàn trò và bộ khung gỗ - sườn chống đỡ cho toàn bộ ngôi nhà. Tổ hợp cột – kèo – xuyên – trến – xà – đòn tay có kết cấu chặt chẽ tạo nên bộ khung vững chắc. Bộ giàn trò được đặt trên những tảng đá vuông thể hiện tính giá trị của công trình. 

Phần nền của nhà rường thường được lát bằng đất sạch trộn với vôi và tro để chống mối mọt. Hỗn hợp này được đắp thành nhiều lớp tạo độ cứng, chắc chắn và không bị nứt. Ngoài ra, người ta còn sử dụng kỹ thuật khoan nhồi cọc để tạo độ cứng cho nền nhà ở những nơi đất mềm. 

Đây là kỹ thuật khá phổ biến trong các kiến trúc cung đình thời nhà Nguyễn. Vào triều đại này, người nhà giàu sử dụng vỉa bằng đá thanh, đá cẩm thạch để làm nền nhà, còn người thường sẽ dùng đá núi hoặc đá tổ ong. Những yếu tố chất liệu có quyết định lớn đến việc nhà rường giá bao nhiêu.

Nhà rường Huế

2.3. Công năng - Cách bố trí phòng 

Kiến trúc nhà rường Huế thường có ba gian hai chái với cột cái nằm chính giữa nhà, liên kết với các kèo để đỡ khung nhà và mái. Mỗi cột được đặt tên gọi khác nhau. Ví dụ, hai cột trong nằm phía Đông gọi là "nhứt Đông hậu", hai cột trong ở phía Tây là "nhứt Tây hậu", hai cột ngoài phía Đông là "nhứt Đông tiền" và hai cột ngoài ở phía Tây được gọi là "nhứt Tây tiền".

Những cột quân, cột cái sẽ chia nhà thành ba gian rõ ràng. Gian giữa của nhà có diện tích rộng nhất dùng để tiếp khách, thờ cúng tổ tiên và dành cho đàn ông nghỉ ngơi. Hai gian bên có diện tích nhỏ hơn dành cho phụ nữ và trẻ con. Cách bố trí này thể hiện quan niệm trọng nam khinh nữ và đàn ông là trụ cột gia đình của người xưa.

>>> Xem ngay cung An Định Huế, di sản văn hóa Thế giới với hơn 100 năm tuổi, có lối kiến trúc châu Âu lạ mắt, là bối cảnh của nhiều bộ phim và MV ca nhạc nổi tiếng.

3. Quy trình xây dựng nhà rường Huế

3.1. Xem phong thủy trước khi xây 

Đầu tiên, gia chủ sẽ xem hướng nhà thế nào, liệu có tốt và thuận lợi cho chủ nhà hay không. Đa phần các mẫu nhà rường Huế đều được xây về hướng Nam. Bếp được thiết kế nằm bên trái, vuông góc với nhà chính. Nhà rường luôn được xây dựng có không gian cây trái hoặc hàng cau trước sân cùng cổng lớn và lối đi dẫn từ cổng vào nhà. Tuy nhiên, bản thiết kế phải đảm bảo khách đến nhà phải đi rẽ sang hai bên lối dẫn chứ không đi thẳng trực tiếp. 

Nhà rường Huế

Thiết kế không gian nhà rường Huế tuân thủ nguyên tắc và triết lý phương Đông truyền thống. Người xưa lấy nguyên tắc “thái cực – lưỡng nghi” kết hợp “tứ tượng – bát quái” tạo ra thế cân bằng. Lấy những cái đơn giản liên kết nhằm tạo sinh khí tỏa tứ hướng. 

Vì vậy, người thi công nhà rường Huế cần xác định trung tâm giữa hai đường tim nhà theo hướng Bắc - Nam, Đông - Tây để từ đó tìm các hướng tiền, hậu, tả, hữu. Theo đó, giàn trò, cột sẽ được dóng theo nguyên tắc này để xây dựng. 

3.2. Quy trình chuẩn bị 

Khâu đầu tiên là chuẩn bị vật tư như một cách tính toán chi phí làm nhà rường Huế. Hầu như toàn bộ phần gỗ của ngôi nhà được làm từ gỗ mít - loại gỗ quý có màu vàng, vân đẹp. Nhà rường Huế gỗ mít đảm bảo có độ chắc chắn, ít cong vênh, nứt nẻ và tuổi thọ cao. 

Tiếp đến là phần chuẩn bị rường tre. Gia chủ phải chọn mua những cây tre thẳng trồng trên đất tốt từ lâu năm. Những cây tre đủ tiêu chuẩn phải già, cứng để tránh mọt và được đốn vào đầu xuân. 

Nhà rường Huế

Thợ chế tác sẽ xử lý một vài bước cơ bản rồi ngâm tre trong 100 ngày và vớt lên phơi khô. Sau đó, thợ phân loại tre theo mục đích sử dụng và bảo quản kỹ càng, đảm bảo không bị mưa nắng. 

Khâu cuối cùng là chuẩn bị dây mây để làm lạt buộc rơm và cỏ tranh. Mây đủ tiêu chuẩn phải lựa từ những cây mây Song và mây Mã. Cỏ tranh lợp phải là loại tốt, già, được cắt và phơi nắng kỹ càng. Phần rơm sau khi thu hoạch cũng cần phơi kỹ, bảo quản riêng đúng tiêu chuẩn. Chính vì độ cầu kỳ trong khâu chuẩn bị vật liệu nên giá nhà rường Huế khá cao.

3.3. Quy trình thi công nhà rường Huế

Thợ mộc sẽ tập hợp các vật liệu để ráp thành khung nhà sau khi thợ chạm đã hoàn tất phần điêu khắc. Trên nền nhà rường Huế đã chuẩn bị sẵn tảng đá chân cột, thợ sẽ dựng toàn bộ 24 cột nhà trên đó. Cột được nối với nhau bằng mộng, khóa với nhau bằng nêm, chốt bằng gỗ hoặc tre và hoàn toàn không sử dụng kim loại. 

Ở khu vực cách mặt nền khoảng 5cm, người ta dựng 14 cột hàng ba liên kết với nhau bằng hệ thống đà gỗ. Ở khu vực mặt tiền, bộ cửa bảng khoa được chia ra với năm lá ở gian chính, hai lá ở mỗi bên chái. Các lá có chốt khóa bằng gỗ từ bên trong vừa chắc chắn, vừa dễ sử dụng lại có thể tháo lắp dễ dàng. 

Tiếp đến, thợ làm tre sẽ bắt đầu lợp mái thứ nhất. Các đòn tay, rui được buộc bằng dây mây, cố định bằng chốt đinh tre đúng kỹ thuật từ bao đời. Sau bước này, lồ ô được dập thành mặt phẳng rồi lát lên rui dọc hướng các đòn tay với phần vỏ hướng xuống dưới, phần ruột hướng lên trên.

Nhà rường Huế

Sau công đoạn này là đến việc lợp đất lên trần nhà rường Huế. Gia chủ cần tìm loại đất dẻo, đất thuần thịt được lấy ở độ sâu hơn 1m và đảm bảo không còn tạp chất. Thợ sẽ trộn rơm với đất, nước đến khi dẻo và đều rồi đắp lên trần nhà theo thứ tự từ thấp lên cao và dần lên nóc theo từng lớp liên tiếp nhau với độ dày khoảng 8cm, đồng thời lèn chặt và vuốt kỹ. Người thợ cần làm nhanh và đều tay để toàn bộ khối trần bằng đất liên kết đồng bộ và tránh bị nứt.

Về phần vách tường, người thợ xây nhà rường Huế sẽ dùng các hỗn hợp vật liệu từ rơm, tre và đất được nhào nặn bằng chân cho đến khi thật dẻo rồi bôi lên phần khung. Khi xây vách tường, người thợ bên ngoài và bên trong cần phối hợp nhịp nhàng với nhau, động tác dứt khoát để tường có sự liên kết tốt, bề mặt nhẵn mịn và có tính thẩm mỹ cao. 

Bề mặt tường sau đó sẽ được lèn lại kỹ càng, cán láng rồi bôi vữa vôi bên ngoài. Cuối cùng là công đoạn quét nước vôi pha màu cho mặt tường. Nhìn chung, mọi công đoạn xây dựng nhà rường Huế đều đòi hỏi sự tinh xảo, kỹ lưỡng của những người thợ tài hoa để bức tường trông giống như được xây bằng gạch.

Nhà rường Huế

>>> Xem ngay chùa Thiên Mụ Huế, ngôi chùa linh thiêng 400 năm tuổi, kiến trúc cổ kính đặc sắc, phong cách hữu tình, là điểm check in được yêu thích. 

4. Mẫu nhà rường Huế đẹp

Hiện nay, những mẫu nhà rường đẹp còn lưu giữ chủ yếu được thiết kế dưới những hình thức sau: 

  • Nhà rường Huế ba gian: nhà gồm ba gian phòng với phòng chính giữa có diện tích lớn dùng làm phòng khách, hai gian bên cạnh được phân cách bằng các cột lớn.
  • Nhà rường Huế ba gian hai chái: Đây là mẫu nhà rường Huế đẹp gồm ba gian phòng. Phần chính giữa rộng nhất và hai bên là hai phòng nhỏ (hai chái).
  • Nhà rường Huế năm gian: gồm ba gian chính, hai gian phụ bên cạnh. Ba gian chính có kết cấu tương đồng như nhà ba gian, khác nhau ở số cột và diện tích mỗi gian. 
  • Nhà rường Huế năm gian hai chái: đây là mẫu nhà có diện tích rộng của tầng lớp quý tộc. Nhà có ba gian rộng ở giữa, hai nhà bên được ngăn cách bởi các cột. Bên cạnh được chia vách ngăn với mục đích làm phòng ngủ. 
Nhà rường Huế

>>> Xem ngay lăng Minh Mạng Huế, điểm đến thu hút đông đảo du khách với kiến trúc cổ xưa mang đậm phong cách Nho Giáo, không gian yên bình, thoáng đãng có núi, sông, hồ bao quanh.

5. Gợi ý 3 địa chỉ tham quan nhà rường Huế

Tham quan nhà rường Huế là một trong những hoạt động không thể bỏ qua để hiểu thêm về đời sống và văn hóa xưa của vùng đất cố đô. Có khá nhiều địa điểm du lịch Huế thú vị có thiết kế theo phong cách nhà rường để du khách tận mắt chiêm ngưỡng. 

5.1. Nhà vườn An Hiên 

Nhà vườn An Hiên là một trong những công trình tiêu biểu, mẫu mực và đặc sắc nhất cho kiến trúc nhà rường Huế. Nhà vườn An Hiên được thiết kế theo kiến trúc nhà rường 3 gian 2 chái. Bao bọc ngôi nhà là khuôn viên rợp bóng cây xanh mát diện tích 4.608m2 được xây dựng theo lối kiến trúc truyền thống của người Huế. Du khách ghé nơi đây có thể cảm nhận được không khí thanh tịnh và cổ kính.

Nhà rường Huế

5.2. Cafe Vỹ Dạ xưa - Cafe nhà rường Huế 

  • Địa chỉ: 129 Nguyễn Sinh Cung, TP. Huế

Vỹ Dạ xưa cafe thu hút khách bởi vẻ đẹp cổ kính, chứa đựng nét tinh hoa kiến trúc cung đình xưa của Huế. Du khách sẽ cảm nhận được một không gian đậm chất cố đô từ thiết kế quán theo kiểu nhà rường, trang trí bằng những chiếc cầu nhỏ bắc ngang lạch nước, quang gánh, tranh thư pháp, đèn lồng. Đây là quán cà phê thích hợp cho những tâm hồn muốn tìm kiếm sự yên bình, thanh tịnh. 

Nhà rường Huế

5.3. Cafe Nam Giao Hoài Cổ - Cafe nhà rường Huế

  • Địa chỉ: 321 Điện Biên Phủ, TP. Huế

Tiếp tục là một quán cafe nhà rường Huế đưa du khách vào miền hoài niệm về xứ Huế một thời. Cafe Nam Giao Hoài Cổ mang đậm kiến trúc nhà rường Huế, tựa như khu vườn thượng uyển đầy thơ mộng. Không gian được trang trí bằng cây xanh, hòn non bộ với tiếng nước chảy róc rách. Du khách ghé quán có thể vừa nhâm nhi tách cà phê nóng hổi, vừa hòa mình vào không gian gần gũi với thiên nhiên. 

Nhà rường Huế

Ngoài kiến trúc nhà rường Huế, mảnh đất cố đô này còn rất nhiều danh lam thắng cảnh cũng những di tích nổi tiếng mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc khác như: các lăng tẩm, chùa Thiên Mụ, Đại Nội, trường Quốc học Huế, đồi Thiên An,...

Những địa điểm này đều nằm cách trung tâm thành phố Huế không xa. Vì vậy, du khách có thể lựa chọn nghỉ ngơi tại Melia Vinpearl Hue để thuận tiện cho việc di chuyển cũng như có những trải nghiệm nghỉ dưỡng đáng nhớ. Melia Vinpearl Hue cao 33 tầng với vị trí đắc địa giữa lòng thành phố hứa hẹn mang đến một không gian nghỉ ngơi đậm chất Huế.

nhà rường Huế

Nhà rường Huế được xem như một di sản đặc trưng của vùng đất cố đô. Cuộc sống hiện đại đã dần khiến kiến trúc nhà rường bị mai một, thậm chí nhiều người còn rao bán nhà rường Huế bởi không có nhu cầu sử dụng. Tuy nhiên, khi du lịch đang trên đà phát triển, nhiều ngôi nhà rường Huế đã được trùng tu nhằm bảo tồn những đường nét đặc trưng vốn có, giúp thế hệ sau hiểu hơn về văn hóa cổ xưa của cha ông mình. 

Khám phá ưu đãi HOT nhất từ Vinpearl

Ưu đãi liên quan

Dữ liệu đang được cập nhật.

Xem thêm Thu gọn