Trong bản đồ du lịch Bình Định, thành Đồ Bàn là một trong những tọa độ nổi tiếng được nhiều du khách ghé thăm. Với dấu ấn hơn 1.000 năm, thành cổ Đồ Bàn vẫn còn lưu giữ nhiều cổ vật, hiện vật có giá trị lịch sử. Vậy thành Đồ Bàn ở đâu, lịch sử như thế nào? Cùng tìm hiểu chi tiết qua bài viết sau.
1. Đôi nét về di tích thành Đồ Bàn
- Địa chỉ: thuộc xã Nhơn Hậu, thị xã An Nhơn, tỉnh Bình Định
Thành Đồ Bàn ở đâu? Thành Đồ Bàn là một thành cổ nằm trên một gò đất cao, cách thành phố Quy Nhơn khoảng 27km theo hướng Tây Bắc. Thành Đồ Bàn còn được biết đến với tên gọi là thành Hoàng Đế Bình Định, thành cổ Chà Bàn hay còn gọi là Vijaya.
Nơi đây từng được gọi là Chiêm Thành, là trung tâm văn hóa quan trọng của triều đình Chămpa. Di tích lịch sử này được xếp hạng cấp Quốc gia vào năm 1982. Thành Đồ Bàn Quy Nhơn chính là một trong những niềm tự hào của những người con xứ võ Bình Định khi nhắc về quê hương. Nơi đây là địa điểm du lịch lý tưởng cho những ai yêu thích tìm hiểu về lịch sử và các công trình kiến trúc cổ.
2. Lịch sử thành cổ Đồ Bàn Bình Định
Thành Đồ Bàn ở Bình Định đã tồn tại từ thế kỷ 10 đến 15, là một chứng tích quan trọng về lịch sử huy hoàng của triều đình Chămpa trong một thời gian dài. Theo các tư liệu lịch sử, công trình này được xây dựng vào năm 988 dưới triều đại vua Yangpuku Vijaya. Từ đó, nơi này đã trở thành trung tâm lớn của vương quốc Chămpa và tồn tại mạnh mẽ cho đến thế kỷ 15.
Khi nước Chiêm Thành sụp đổ vào năm 1471 thì thành cũng bị phá hủy hoàn toàn. Cho đến năm 1776, Nguyễn Nhạc - anh cả của Tây Sơn tam kiệt xưng Trung ương Hoàng đế. Ông đã cho xây lại thành và đóng đô ở đây. Vì thế, thành Đồ Bàn còn có tên gọi khác là thành Hoàng Đế. Thành Hoàng Đế là nơi chứng kiến những trận đánh lịch sử giữa nhà Tây Sơn và nhà Nguyễn.
Vào năm 1799, Nguyễn Ánh chiếm được thành và đổi tên là thành Bình Định. Năm 1816, Gia Long đã ra lệnh phá bỏ thành Bình Định và chuyển thủ phủ về Quy Nhơn. Trải qua biết bao thăng trầm, thành Đồ Bàn ngày nay chỉ còn những dấu tích phủ đầy rêu phong, có nơi đã bị phá hủy hoàn toàn.
3. Kiến trúc đặc biệt của thành Đồ Bàn xưa
Thành Đồ Bàn ở Bình Định là một công trình cổ có kiến trúc khá đặc biệt. Thành được xây dựng theo hình chữ nhật, gồm 3 vòng thành: Thành Ngoại, Thành Nội và Tử Cấm Thành.
3.1. Thành ngoại
Thành ngoại được xây dựng với chu vi 7.400m. Thành Hoàng Đế được coi là công trình có quy mô lớn nhất trong hệ thống các thành cổ tại Việt Nam cho đến thời điểm hiện tại. Hiện nay, chúng ta chỉ còn nhìn thấy phần còn lại của tường thành Đồ Bàn cao từ 3 – 6m. Trên mặt bờ thành phía Nam còn sót lại hai thanh đá cao 3m được cắm thẳng đứng.
3.2. Thành nội (Hoàng Thành)
Thành nội còn được biết đến với tên gọi là Hoàng Thành. Thành được xây thành hình chữ nhật, với chu vi 1.600m, rộng 370m, dài 430m. Thành nội được xây dựng bằng đá ong và đắp đất. Thành có 3 cửa Nam, Đông, Tây. Cửa chính còn gọi là cửa Tiền sẽ hướng về phía Nam. Trước cửa Tiền là hai tượng voi cái và đực. Hai pho tượng này được xem là một trong những pho tượng tròn có kích thước lớn nhất của người Chămpa còn sót lại cho đến ngày nay.
3.3. Tử Cấm Thành
Tử Cấm Thành bên trong Thành nội cũng được xây dựng theo hình chữ nhật, chu vi 600m, dài 174m, rộng 126m. Cửa chính Tử Cấm Thành quay về hướng Nam nên còn được gọi là Nam Lâu.
Tường thành được xây dựng từ đất và đá ong có độ dày 1,5m. Chiều cao lớn nhất của tường hiện nay là khoảng 3m. Tại đây, bạn có thể bắt gặp ba bức tượng sư tử đá có niên đại từ thế kỷ XII. Ngoài ra, ở đây còn có hai hồ bán nguyệt (thủy hồ) có kích thước dài 17m, rộng 10m và sâu 1,6m; lầu Bát Giác; lăng thờ hai viên quan nhà Nguyễn là Võ Tánh và Ngô Tùng Châu.
>>> Xem thêm: Bảo tàng Quang Trung - niềm tự hào của người dân đất võ
4. Thành Hoàng Đế ngày này còn lại những gì?
Trải qua biết bao thăng trầm của lịch sử, thành cổ Đồ Bàn hay thành Bình Định chỉ còn trơ một dãy gò sỏi đá cùng ngọn tháp Chàm Cánh Tiên. Xung quanh vẫn còn những gốc cổ thụ phủ rêu phong cùng với những bụi cây gai xương xẩu tạo nên không khí huyền bí. Những ao nước như Ao Liệt, Bàu Vệ, Bàu Nóc… là những điểm nhấn quan trọng, làm tôn lên vẻ đẹp tự nhiên của thành cổ Đồ Bàn ngày nay.
Trong khu vực cổ thành, hầu hết các kiến trúc còn lại đều thuộc đời Nhà Nguyễn Gia Long. Nổi bật trong số đó là lăng mộ và đền Song Trung thờ Võ Tánh và Ngô Tùng Châu.
Tại Tử Cấm Thành vẫn còn giữ lại 5 con nghê và hai con voi đá. Tượng voi cái được tạc theo tư thế tĩnh với những đồ trang sức đặc trưng của văn hóa Chămpa. Tượng voi cái cao 1,7m, dài 2,2m, thân rộng 0,7m. Tượng voi đực cao 2m, dài 2,2m, thân rộng 1m, được tạc trong tư thế động.
5. Tháp Cánh Tiên - dấu tích khá nguyên vẹn của thành Đồ Bàn
Tháp Cánh Tiên hay còn gọi là tháp Đồng, tháp Con Gái, cách thành phố Quy Nhơn 27km về hướng Tây Bắc. Tháp Cánh Tiên là một trong những tháp cổ Chămpa còn nguyên vẹn cho đến ngày này. Tháp được xây trên một đồi thấp thuộc thôn Nam An, xã Nhơn Hậu, huyện An Nhơn, trước đây là trung tâm của thành Đồ Bàn. Với chiều cao khoảng 20m, tháp này là biểu tượng nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc Chămpa. Đến nay, tháp Cánh Tiên hiện vẫn giữ được những nét tinh xảo và cầu kỳ trong thiết kế.
Với 4 cửa vòm nhọn hình mũi giáo cao vút, trang trí hoa văn thảo mộc và các tầng tháp giả nhỏ hình lá thuôn trông như những chú chim đang bay. Có lẽ vì thế mà tháp được liên tưởng đến “cánh tiên” và gắn liền với tên gọi này. Qua năm tháng, tháp Cánh Tiên vẫn sừng sững, hiên ngang giữa trời xanh đất võ. Năm 1982, tháp Cánh Tiên Bình Định đã được công nhận là Di tích kiến trúc nghệ thuật Chăm.
>>> Lưu ngay: Tổng hợp các địa điểm du lịch Quy Nhơn chưa bao giờ hết HOT
6. Những địa điểm tham quan gần thành Bình Định
Bên cạnh thành Đồ Bàn, Bình Định còn có nhiều địa điểm du lịch hấp dẫn đang chờ bạn khám phá. Sau đây là một số gợi ý hay cho bạn.
- Chùa Thiên Hưng: Được xem là ngôi chùa đẹp nhất Bình Định, chùa Thiên Hưng mang lại cho du khách cảm giác thanh bình với những hàng cây xanh, hồ nước thơ mộng… Chùa được xây dựng theo kiến trúc cổ, mang đậm nét Á Đông.
- Tháp Bánh Ít: Là một kiệt tác kiến trúc của người Chăm, tháp Bánh Ít hiên ngang giữa ngọn đồi thuộc thôn Đại Lễ, xã Phước Hiệp, Bình Định. Tháp Bánh Ít được chạm trổ, điêu khắc với nhiều hoa văn tinh xảo, mang đậm dấu ấn văn hóa Chămpa.
- Chùa Thập Tháp: Chùa được xây dựng bằng gạch đá của 10 ngôi chùa tháp đã bị sụp đổ. Chùa Thập Tháp là một ngôi chùa cổ nổi tiếng ở Bình Định, được Bộ Văn hóa công nhận là Di tích lịch sử – văn hóa Quốc gia. Chùa còn là nơi lưu giữ 2.000 bản khắc gỗ dùng để in kinh.
Thành Đồ Bàn chính là di tích lịch sử đáng tự hào của người dân nơi xứ võ Bình Định. Thành là nơi ghi lại những dấu ấn quan trọng của hai triều đại Chămpa và Tây Sơn. Dù đã trải qua nhiều lần xây dựng và bị thời gian tàn phá, thành Đồ Bàn vẫn uy nghiêm đứng giữa đất trời, minh chứng cho một thời lẫy lừng của vương quốc Chămpa thời bấy giờ. Nếu như bạn đang có kế hoạch khám phá Bình Định thì đừng quên ghi tên thành Đồ Bàn vào bản đồ du lịch của mình nhé!
Sau khi đã tham quan thành Đồ Bàn và những địa điểm du lịch nổi tiếng ở Quy Nhơn thì bạn đừng quên kết hợp du lịch Nha Trang để có thêm nhiều kỷ niệm thú vị tại mảnh đất miền Trung. Nha Trang luôn khiến du khách say đắm bởi phong cảnh thiên nhiên ấn tượng, hoạt động giải trí đa dạng và tiện ích nghỉ dưỡng hàng đầu. Trong đó, Vinpearl Nha Trang chắc chắn là một lựa chọn nghỉ dưỡng tuyệt vời cho chuyến đi của bạn cùng người thân và bạn bè.
Vinpearl Nha Trang mang đến cho du khách một kỳ nghỉ hoàn hảo với không gian phòng sang trọng, được trang bị tiện nghi hiện đại. Phòng có tầm nhìn rộng lớn hướng về sân vườn và biển xanh bao la. Bạn không chỉ được nghỉ dưỡng trong không gian thoải mái mà còn được trải nghiệm dịch vụ chuyên nghiệp cùng nhiều tiện ích đẳng cấp như nhà hàng nội khu, quầy bar, spa, hồ bơi ngoài trời, bãi biển riêng, phòng hội nghị, cũng như sân golf tiêu chuẩn quốc tế…
Khi lựa chọn nghỉ dưỡng tại Vinpearl Nha Trang, du khách sẽ dễ dàng vui chơi tại VinWonders Nha Trang. Tại VinWonders Nha Trang, bạn sẽ được khám phá nhiều trò chơi cảm giác mạnh, tìm hiểu thế giới sinh vật biển đa dạng, mãn nhãn với các chương trình nghệ thuật đẳng cấp…
>>> Nhanh tay Booking phòng Vinpearl Nha Trang để nhận ngay nhiều ưu đãi và có một kỳ nghỉ đáng nhớ, có 1-0-2
