Tết Trung thu hay lễ hội trăng rằm được diễn ra hàng năm vào ngày 15/8 Âm lịch. Dịp lễ hội khiến bao trẻ em nô nức với nhiều hoạt động thú vị cùng ánh đèn lồng, chị Hằng, chú Cuội và không khí múa lân rộn ràng… Tết Trung thu còn chứa đựng nhiều ý nghĩa từ nguồn gốc, sự tích có tự lâu đời.
1. Tết Trung thu ngày nào? Trung thu 2023 ngày bao nhiêu?
Tết Trung thu hay còn gọi là Tết đoàn viên diễn ra vào rằm tháng Tám âm lịch hằng năm. Người xưa cho rằng vào mùa thu tháng Tám, khi việc gieo trồng hoàn thành, tiết trời dịu mát là thời điểm lý tưởng để người dân Lạc Việt mở hội, ăn uống, sum vầy.
Tết Trung thu 2023 vào ngày 15/8/2023 âm lịch, rơi vào ngày 29/9/2023 (thứ 6) dương lịch.
2. Nguồn gốc Tết Trung thu gắn với những câu chuyện ly kỳ
Văn hóa Trung Hoa lưu truyền 3 câu chuyện liên quan đến sự tích Tết Trung thu là: Hằng Nga, Hậu Nghệ và vua Đường Minh Hoàng lên cung trăng. Trong khi đó, nguồn gốc Tết Trung thu ở Việt Nam từ lâu đã gắn với hình ảnh chú Cuội, cây đa trong truyện cổ tích.
Ngoài ra, sử sách còn ghi nhận rằng vào mùa thu tháng Tám, khi việc gieo trồng hoàn thành, tiết trời dịu mát là thời điểm lý tưởng để người dân Lạc Việt mở hội, trai gái gặp gỡ, giao duyên. Dịp lễ hội này còn gợi nhắc về ngày vua Lý tạ ơn thần Rồng đã mang mưa đến, giúp mùa màng bội thu, đem lại sự ấm no, sung túc.
2.1. Sự tích Hằng Nga với nguồn gốc Tết Trung thu
Chuyện kể rằng xa xưa, trên trời cùng lúc xuất hiện 10 ông mặt trời chiếu xuống mặt đất làm đất nóng ran, sông biển cạn khô, con người không thể sinh sống. Bức xúc vì lẽ ấy, anh hùng Hậu Nghệ trèo lên đỉnh núi cao, dùng nỏ thần bắn rụng 9 ông mặt trời, chỉ để lại một mặt trời duy nhất. Nhờ đó, Hậu Nghệ nhận được sự tôn kính, mến yêu của mọi người.
Không lâu sau, Hậu Nghệ kết hôn với Hằng Nga – người vợ xinh đẹp, tốt bụng. Một hôm, Hậu nghệ tình cờ gặp được Vương mẫu nương nương trên đỉnh núi Côn Lôn và xin được thuốc trường sinh bất tử, uống thuốc vào sẽ lập tức bay lên trời thành tiên. Nhưng vì không muốn xa vợ, chàng đưa thuộc cho Hằng Nga cất giữ. Việc này không may bị một học trò của Hậu Nghệ là Bông Môn nhìn thấy và đã tính kế cướp lấy thuốc thần khi Hậu Nghệ vắng nhà. Không còn cách nào khác, Hằng Nga đành uống hết thuốc vào bụng. Sau đó nàng bỗng thấy người nhẹ tênh, rời khỏi mặt đất và bay lên cung trăng – nơi gần với nhân gian nhất vì nhung nhớ chồng và trở thành tiên.
Hậu Nghệ trở về biết chuyện ngửa cổ lên trời gọi tên vợ, chàng kinh ngạc phát hiện ra mặt trăng hôm nay đặc biệt sáng ngời, lại có thêm một hình bóng trông thật giống vợ mình. Chàng bền sai người lập bàn hương án, đặt lên những món đồ Hằng Nga thích để tế lên nàng nơi cung trăng. Từ đó, phong tục “bái nguyệt” vào đêm Trung thu cũng được truyền đi trong dân gian.
2.2. Sự tích vua Đường Minh Hoàng và ngày Tết Trung thu
Tương truyền rằng vào đêm rằm tháng Tám âm lịch năm ấy, trăng tròn và sáng vằng vặc như gương. Vua Đường Minh Hoàng thấy vậy liền đi dạo ngắm trăng, thưởng thức cảnh đẹp. Trong lúc này, nhà vua tình cờ gặp vị đạo sĩ có phép thần thông, đã làm phép đưa vua lên cung trăng dạo chơi, ngắm nhìn khung cảnh hoa lệ và những điệu múa hát của các nàng tiên xinh đẹp.
Khi trở về Hoàng cung, nhà vua còn vương vấn khung cảnh thần tiên đêm rằm nên cứ tới ngày 15/8 âm lịch hằng năm, vua lại lệnh cho dân gian tổ chức bày tiệc ăn mừng, rước đèn linh đình, nghe ca múa hát.Kể từ đó, việc tổ chức tiệc và rước đèn đêm rằm tháng Tám đã trở thành phong tục của dân gian và là nguồn gốc Tết trung thu ngày nay.
2.3. Sự tích chú Cuội và sự ra đời của ngày Trung thu
Chuyện kể, xa xưa có nàng tiên nữ Hằng Nga vô cùng xinh đẹp và yêu mến trẻ nhỏ, nên đã thường xuyên xuống trần gian chơi cùng lũ trẻ dù không được phép. Một ngày nọ, Ngọc Hoàng tổ chức thi làm bánh nhân ngày rằm, người làm được bánh ngon, đẹp và độc đáo nhất sẽ được thưởng.
Hằng Nga thấy vậy bèn xuống nhân gian để hỏi thăm và gặp được một anh chàng hay nói dóc tên Cuội. Cuội đã bày cho Hằng Nga bỏ hết tất thảy nguyên liệu hòa lại và đem nướng lên. Vậy mà kỳ lạ thay những chiếc bánh thơm phức, đẹp mắt được các em nhỏ khen tấm tắc.
Hằng Nga đem chiếc bánh trở về thiên đình dự thi. Lúc chia tay Cuội vì lưu luyến đã nắm lấy tay nàng và cả 2 cùng với cây đa đầu làng bay lên tận cung trăng. Những chiếc bánh của Hằng Nga và Cuội đã giành giải nhất, đặt tên là bánh Trung thu. Nàng đã dành phần thưởng Ngọc Hoàng ban để ước mỗi năm cứ vào rằm tháng Tám, nàng và Cuội sẽ được xuống trần gian chơi đùa cùng các em nhỏ. Và từ đó Tết trung thu ra đời cho tới ngày nay.
2. Ý nghĩa Tết Trung thu
Tuy có nhiều sự tích về nguồn gốc Tết Trung thu nhưng tựu chung đây là dịp tôn vinh vẻ đẹp trăng rằm và mong cầu cuộc sống tươi vui, hạnh phúc. Trong suốt hàng ngàn năm, con người luôn tin rằng có sự liên kết giữa cuộc sống và ánh trăng.
Hình ảnh trăng tròn tháng 8 trở thành biểu tượng của sự sum họp, đoàn viên. Trước đây, ngày Tết này còn mang ý nghĩa đặc biệt khi là dịp để dự đoán mùa màng và vận mệnh của đất nước qua màu sắc của ánh trăng.
3. Những điều thú vị ít biết về Tết Trung Thu
3.1. Vì sao Tết Trung thu là ngày 15/08 Âm lịch hằng năm?
Tết Trung thu diễn ra vào ngày Rằm tháng 8 (ngày 15/8 Âm lịch) hàng năm. Thời điểm này thuộc giữa mùa thu và dân gian tin rằng đây là ngày trăng tròn, sáng và tươi đẹp nhất. Dịp Trung thu còn trùng với mùa thu hoạch trong văn hóa lúa nước.
3.2. Ngày Tết Trung thu có rất nhiều tên gọi
Tết Trung thu ở Việt Nam có nhiều tên gọi khác nhau, mỗi tên mang những ý nghĩa và biểu trưng riêng biệt:
- Tết Rằm tháng Tám: Cách gọi thể hiện về ngày Tết, mùa lễ hội diễn ra vào Rằm tháng 8 Âm lịch.
- Tết Trung thu: Tên gọi thể hiện thời điểm Tết diễn ra vào giữa mùa Thu.
- Tết trông Trăng: Tên gọi gợi nhắc đến hình ảnh, hoạt động ngắm trăng trong đêm hội.
- Tết Đoàn viên: Tết Trung thu còn mang ý nghĩa về sự đoàn tụ, khi các thành viên gia đình cùng sum họp, uống trà và thưởng trăng cùng nhau.
- Tết Thiếu nhi: Người Việt quan niệm Tết Trung thu được dành riêng cho thiếu nhi với ý nghĩa mang đến niềm vui cho các bé.
3.3. Trung thu là Tết đoàn viên và là dịp ngắm trăng tiên đoán
Trung thu là dịp gia đình đoàn viên, sum họp cùng ăn bánh, thưởng trà, ngắm trăng. Đây còn là lúc để người xưa ngắm trăng và tiên đoán mùa màng cũng như vận mệnh của đất nước.
Nếu trăng màu vàng là hình ảnh dự báo cho một mùa tằm tơ tốt đẹp. Trường hợp trăng màu xanh hoặc lục sẽ là điềm báo cho thiên tai. Nếu trăng màu cam sáng thì đất nước sẽ càng thịnh vượng.
3.4. Phong tục Tết Trung thu ở Việt Nam không thể thiếu
Đêm hội trăng rằm tháng 8 ở Việt Nam gắn với nhiều hoạt động đặc sắc, mang đến cho trẻ nhỏ niềm vui háo hức cùng những kỷ niệm tươi đẹp khó quên:
Tục rước đèn Trung Thu
Tết Trung thu đến gần, mỗi gia đình sẽ chuẩn bị cho các bé những chiếc đèn lồng rực rỡ, đẹp xinh. Đây là món đồ chơi không thể thiếu để các em tham gia phong tục rước đèn Trung thu được tổ chức ở trường hoặc thôn xóm.
Múa lân rộn ràng
Không khí Tết Trung thu càng thêm sôi động qua tiếng trống rộn ràng của các buổi múa lân. Hoạt động múa lân Trung thu thường được diễn ra trong đêm hội vào ngày 14, 15, 16.
Bày mâm cỗ trông Trăng
Trong dịp Tết Trung Thu, mỗi gia đình Việt đều trang hoàng mâm cỗ với bánh kẹo, hoa quả như: bưởi, thị, hồng, quả na, dưa hấu... Một số nơi sẽ trang hoàng mâm cỗ Trung thu ấn tượng với những hình thù độc đáo được tạo từ trái cây, bánh nướng. Mâm cỗ trung thu không chỉ dùng để cúng trăng mà còn để tế trời đất, tổ tiên mong mọi sự an lành, viên mãn.
>>> Lưu gấp: Bỏ túi 1001 ý tưởng trang trí Trung thu độc đáo, thú vị nhất 2023
Làm bánh Trung thu
Bánh trung thu là biểu tượng của sự đoàn viên, phúc lợi và đã trở thành một phần không thể thiếu trong mỗi dịp Tết trăng rằm. Ngày nay, bánh Trung thu có đa dạng mẫu mã với thành phần nguyên liệu phong phú, mang đến cho mỗi người nhiều sự lựa chọn, từ thưởng thức đến biếu tặng. Ngoài ra, việc tự làm bánh trung thu truyền thống cũng là lựa chọn được yêu thích của nhiều gia đình khi có dịp quây quần bên nhau.
>>> Tham khảo: Cách làm bánh Trung thu chay nhân thập cẩm và đậu xanh ngon 2023
Làm đồ chơi chủ đề Trung thu
Không khí ngày Tết Trung thu càng thêm rực rỡ với đủ loại đồ chơi được bày bán ở cửa hàng, từ trống, mặt nạ đến đèn ông sao, đầu sư tử… Một số gia đình, địa phương còn chế tạo những món đồ chơi Trung thu sống động, đa dạng kích cỡ để hưởng ứng mùa Tết đoàn viên.
>>> Bỏ túi: Tổng hợp 15 cách làm đèn Trung thu vừa sáng tạo vừa ý nghĩa
Hát trống quân
Một số địa phương ở miền bắc vẫn tồn tại phong tục hát trống quân trong đêm hội trăng rằm. Phong tục này đã có từ lâu đời, là hình thức hát đối đáp giữa nam và nữ để vui chơi và kén bạn trăm năm.
Tặng quà Trung thu
Nhân dịp Trung thu, mọi người thường biếu tặng nhau những món quà để thể hiện sự quan tâm và gắn kết tình thân. Món quà Trung thu phổ biến nhất được tặng là bánh trung thu và đèn lồng cho trẻ nhỏ.
>>> Gợi ý: Tuyển tập những lời chúc Trung thu hay nhất 2023 giúp bạn gây ấn tượng
Phá cỗ Trung thu dưới ánh trăng đêm rằm
Vào đêm trăng rằm, mọi người cùng nhau phá cỗ Trung thu và thưởng thức hương vị của các loại bánh kẹo, trái cây đã bày biện. Đây là hoạt động được nhiều người mong đợi, cả trẻ nhỏ lẫn người lớn với khoảnh khắc đầm ấm, sum vầy bên mâm cỗ.
3.5. Tết Trung thu ở mỗi quốc gia có nét độc đáo riêng
Ngoài Việt Nam, nhiều quốc gia châu Á khác cũng tổ chức lễ hội trăng rằm tháng 8 Âm lịch với những phong tục đặc trưng. Dưới đây là những nét văn hóa đặc sắc trong truyền thống đón Tết Trung thu của một số quốc gia tiêu biểu:
Tết Trung thu truyền thống tại Trung Quốc
Trung thu được xem là một trong những lễ hội trọng đại của người Trung Quốc với nhiều nghi lễ như: tế trăng, thắp đèn lồng, thả đèn hoa đăng, múa lân, giải câu đố. Đây còn là dịp gia đình sum vầy, thưởng thức bữa cơm đoàn viên. Theo truyền thống, người Trung Quốc thường tổ chức uống rượu và ngắm trăng trong ngày lễ này, nên được gọi là Tết ngắm trăng.
Hàn Quốc đón Tết Trung thu
Tại Hàn Quốc, Tết Trung thu được gọi là Chuseok, có nghĩa là “đêm mùa thu” hoặc “đêm trăng đẹp nhất trong năm”, và kéo dài trong ba ngày (từ ngày 14 đến 16/8 âm lịch). Đây là thời điểm mà người dân Hàn Quốc trở về quê hương và sum họp cùng gia đình để thực hiện các nghi lễ cúng bái, đi tảo mộ và tặng quà cho nhau. Điều này nhằm biểu dương lòng biết ơn tổ tiên và cầu mong một mùa màng bội thu và cuộc sống thịnh vượng.
Người Hàn Quốc có món bánh đặc trưng cho dịp Trung thu là Songpyeon. Món bánh có hình vầng trăng khuyết hoặc hình bán nguyệt và được làm từ bột gạo, đậu xanh, đường và lá thông.
Tết Trung thu Nhật Bản
Ở Nhật Bản, Tết Trung Thu được gọi là Tsukimi hoặc Otsukimi, có nghĩa là “ngắm trăng”. Truyền thống này đã được du nhập vào Nhật từ hàng nghìn năm trước, nhằm tôn vinh vẻ đẹp của trăng tròn mùa thu và thể hiện tình yêu, sự trân quý thiên nhiên trong văn hóa Nhật Bản.
Vào Trung thu, người Nhật thường mặc trang phục truyền thống, mang đồ cúng đến đền thờ và trang hoàn nhà cửa bằng cây cỏ lau. Thay vì lựa chọn bánh Trung Thu, người Nhật ưa chuộng bánh gạo tsukimi dango, khoai môn và uống trà khi thưởng thức vẻ đẹp trăng rằm.
Trung thu tại Singapore
Tết Trung Thu ở Singapore được gọi là lễ hội lồng đèn hoặc lễ hội bánh Trung thu và diễn ra vào ngày rằm tháng 8 Âm lịch hàng năm. Trong ngày này, trẻ em thường cùng nhau múa hát, ngắm trăng và tham gia phá cỗ. Khắp các con phố ở Singapore được trang trí bằng hàng ngàn đèn lồng và các biểu tượng đặc trưng của mùa lễ Trung Thu.
Ngoài Singapore, Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản, Tết Trung thu cũng là mùa lễ hội đặc sắc trong nhiều nền văn hóa như: Thái Lan, Lào, Campuchia, Myanmar, Philippines, Triều Tiên... Mỗi quốc gia đều có những hoạt động đa dạng và mang màu sắc riêng biệt trong dịp này.
Bên cạnh tham gia các phong tục truyền thống, dịp Trung thu 2023 năm nay bạn có thể dành tặng người thân, bạn bè chuyến du lịch đáng nhớ đến với miền di sản và những thiên đường biển xanh, cát trắng như: Đà Nẵng, Phú Quốc, Nha Trang, Hội An… Hành trình du lịch sẽ càng thêm trọn vẹn với trải nghiệm nghỉ dưỡng thảnh thơi tại khách sạn, resort Vinpearl đẳng cấp.
Hệ thống nghỉ dưỡng Vinpearl sở hữu những ưu thế vượt trội về vị trí với không gian sang trọng, tiện nghi và đa dạng dịch vụ, tiện ích như: nhà hàng, bar, spa, hồ bơi ngoài trời, bãi biển riêng, kids club…
Đặc biệt, mỗi dịp Trung thu, khách sạn, resort Vinpearl còn mang đến cho du khách không khí lễ hội trăng rằm náo nức, tràn đầy hứng khởi với nhiều hoạt động hấp dẫn như: múa Lân sư rồng, rước đèn trông trăng, học làm bánh Trung thu truyền thống, học làm tranh Đông Hồ, đèn lồng… Tất cả sẽ giúp bạn và người thân có kỳ nghỉ giàu trải nghiệm và đáng nhớ trong ngày Tết Trung thu.
>>> Bạn hãy booking phòng Vinpearl Phú Quốc, Nha Trang, Hội An, Nam Hội An, Đà Nẵng, Hạ Long… để tận hưởng không gian nghỉ dưỡng đẳng cấp và trải nghiệm mùa lễ hội trăng rằm đầy thú vị!
Trên đây là những thông tin về Tết Trung thu - dịp lễ hội truyền thống đặc sắc và ý nghĩa ở Việt Nam và các quốc gia châu Á. Dù có nhiều tên gọi và giai thoại về nguồn gốc, nhưng Trung thu vẫn luôn là dịp sum vầy, gắn kết để mọi người cùng nhau tận hưởng những phút giây đặc biệt và nguyện cầu muôn điều may mắn.
>>> Bạn hãy booking phòng Vinpearl Phú Quốc, Nha Trang, Hội An, Nam Hội An, Đà Nẵng, Hạ Long… để chuẩn bị sẵn sàng cho kỳ nghỉ đáng nhớ, giàu trải nghiệm trong dịp Tết Trung thu!
>>> Tham khảo và booking voucher, combo, tour du lịch Phú Quốc, Nha Trang, Hội An, Đà Nẵng… để nhận nhiều ưu đãi hấp dẫn cho kỳ nghỉ thêm thảnh thơi, trọn vẹn!
